QUẺ SỐ 46: ĐỊA PHONG THĂNG - CHỈ NHẬT CAO THĂNG

Lời kinh: 升元亨, 用見大人, 勿恤, 南正吉.

Dịch âm: Thăng nguyên hanh, dụng kiến đại nhân, vật tuất, nam chinh cát.

Dịch nghĩa: Lên: rất hanh thông, phải dùng người có tài đức (đại nhân), không có gì là lo ngại, cứ tiến về phía trước thì tốt.

Thăng: Tiến dã. Tiến thủ. Thăng tiến, trực chỉ, tiến mau, bay lên, vọt tới trước, bay lên không trung, thăng chức, thăng hà. Phù giao trực thượng chi tượng: chà đạp để ngoi lên trên.
Nhóm họp lại thì tất nhiên chồng chất mãi lên, cho nên sau quẻ tụy đến quẻ Thăng (lên).

Đại trung sinh mộc (Trong đất sinh ra cây)

Ngoại quái Khôn, nội quái Tốn tức là cây đang lên lên dần dần từ trong lòng đất. Ngoại quái Khôn đức thuận, nội quái đức khiêm là người khác thuận theo mình nên giúp mình tiến lên.

Tốn là gió mà cũng là cây. Ở đây hiểu là cây. Cây mọc ở dưới đất, mỗi ngày mỗi đâm lên cao, cho nên gọi là quẻ Thăng.
Cũng có thể hiểu: Khốn vôn là âm nhu mà tiến lên ngoại quái là vì thời tiến lên thì nên như vậy chứ bình thường thì dương mới thăng mà âm thì giáng. Tốn có tính nhún, khôn có tính thuận; lại thêm hào 5 âm có đức nhu và trung, ứng với hào 2 có đức dương cương, cho nên rất hanh thông. Phải dùng người có tài đức (hào 2) thì mới không có gì lo ngại. "Nam chinh" là tiến về phía trước mặt, chứ không có nghĩa là tiến về phía Nam.
Đại Tượng truyện khuyên xem quẻ này nên thuận đạo mà sửa đức, mỗi ngày một chút, lần lần sẽ rất cao (tích tiểu dĩ cao đại).

1. Sơ Lục (Hào 1 âm):

Lời kinh: 初 六: 允升, 大吉

Dịch âm: Doãn thăng, đại cát.

Dịch nghĩa: Có lòng tin mà tiến lên, rất tốt.

Giảng nghĩa: Hào này âm nhu, ở dưới cùng, làm chủ nội quái Tốn, là có đức khiêm tốn, nhu thuận, theo sau hai hào dương (2 và 3) mà nhờ 2 hào đó dắt lên, rất tốt. "Doãn" nghĩa là tin, 1 tin 2 và 3, mà 2 và 3 cũng tin 1. Tiểu tượng truyện gọi như vậy là hợp chí nhau.

2. Cửu Nhị (Hào 2 dương):

Lời kinh: 九 二: 孚, 乃利用禴, 无咎.

Dịch âm: Phu, nãi lợi dụng thược, vô Cửu.

Dịch nghĩa: Tin nhau có lòng chí thành thì dùng lễ nhỏ cũng được, không có lỗi.

Giảng nghĩa: Hào 2, này dương cương mà ở dưới, hào 5 âm nhu mà ở vị cao, hai bên khác nhau như vậy mà ứng với nhau là rất tin nhau bằng lòng chí thành, hợp tác với nhau làm nên sự nghiệp ở thời "Thăng". Đã có lòng chí thành thì lễ vật rất đơn sơ cũng được, không có lỗi.

3. Cửu Tam (Hào 3 dương):

Lời kinh: 九 三: 升, 虛邑.

Dịch âm: Thăng, như ấp.

Dịch nghĩa: Lên dễ dàng như vào cái ấp không người .

Giảng nghĩa: Hào này đắc chính, có tài, ở trên cùng nội quái là Tốn, có đức thuận theo ba hào âm ở trên, được 3 hào dắt lên một một cách dễ dàng, như vào một cái ấp không có ai ngăn cản, không có gì ngại cả.

4. Lục Tứ (Hào 4 âm):

Lời kinh: 六 四: 王用亨于岐山, 吉, 无咎.

Dịch âm: Vương dụng hanh vu Kì sơn, cát, vô Cửu.

Dịch nghĩa: Vua Văn Vương dùng đạo mà hanh thịnh ở núi Kì sơn, tốt, không có lỗi.

Giảng nghĩa: Hào này nhu thuận, đắc chính, ở ngay dưới hào 5, như vua một nước chư hầu, giúp thiên tử, dắt các người hiền cùng tiến lên; đó là trường hợp vua Văn Vương, một chư hầu dưới thời nhà Ân, lập nên sự nghiệp ở Kì Sơn.

5. Lục Ngũ (Hào 5 âm):

Lời kinh: 六五, 貞吉, 升階.

Dịch âm: Trinh cát, thăng giai.

Dịch nghĩa: Giữ được đạo chính thì tốt, dễ dàng lên thềm.

Giảng nghĩa: Hào này tuy âm nhu nhưng đắc trung, ở dưới có hào 2 là hiền thần giúp, nên dễ dàng đắc chí, lên thềm cao một cách dễ dàng (lập được sự nghiệp)

6. Thượng Lục (Hào 6 âm):

Lời kinh: 上 六: 冥升, 利于不息之貞.

Dịch âm: Minh thăng, lợi vu vật tức chi trinh.

Dịch nghĩa: Hôn ám cứ muốn lên hoài, nếu sửa đức cho hợp đạo chính, không bao giờ nghỉ thì có lợi.

Giảng nghĩa: Hào này âm nhu, hôn ám, ở dưới thời "thăng", đã lên đến cùng cực rồi mà còn muốn lên nữa; nếu đổi lòng ham lên đó thành lòng tự cường , sửa đức cho hợp đạo chính, không bao giờ nghỉ, thì lại tốt.