KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 92 - TRẠCH SƠN HÀM ĐỘNG HÀO NHỊ
1. Quẻ Trạch Sơn Hàm trong Kinh Dịch
Trạch Sơn Hàm: Cảm dã. Thụ cảm. Cảm xúc, thọ nhận, cảm ứng, nghĩ đến, nghe thấy, xúc động. Nam nữ giao cảm chi tượng: tượng nam nữ có tình ý, tình yêu.
Kinh thượng bắt đầu bằng hai quẻ Càn Khôn: trời, đất. Có trời đất rồi mới có vạn vật, có vạn vật rồi mới có nam, nữ; có nam nữ rồi mới thành vợ chồng, có cha con, vua tôi, trên dưới, lễ nghĩa.
Cho nên đầu kinh thượng là Càn, Khôn, nói về vũ trụ; đầu kinh hạ là Hàm, Hằng, nói về nhân sự. Hàm là trai gái cảm nhau. Hằng là vợ chồng ăn ở với nhau được lâu dài.
Quẻ Hàm được ví như đôi trai tài gái sắc hay kẻ sĩ xây nhà vàng chứa ngọc, sắc đẹp giai nhân tô điểm cho đời. Quẻ này chính ứng với nhau, thông cảm cho nhau, hòa duyệt vui vẻ. Nếu ở cương vị là người lãnh đạo muốn sự ủng hộ của người dưới thì dùng lễ độ và lòng cầu hiền thì công danh được lợi.
Hình ảnh quẻ Trạch Sơn Hàm
Thoán từ: Hàm hanh, lợi trinh, thù nữ, cát
Giao cảm thì hanh thông, giữ đạo chính thì lợi, lấy con gái thì tốt.
Tượng quẻ: Ngoại quái Đoài, nội quái Cấn. Đoài chính là nhu, Cấn là cương hai khí âm dương cảm ứng hòa hợp nhau.
Đoài là thiếu nữ ở trên, Cấn là thiếu nam ở dưới. Cảm nhau thân thiết không gì bằng thiếu nam, thiếu nữ. Cảm nhau thì tất hanh thông.
Thiếu nữ ở trên, thiếu nam phải hạ mình xuống cạnh thiếu nữ; hồi mới gặp nhau thì phải vậy; chứ nếu thiếu nữ cầu cạnh thiếu nam thì là bất chính, không tốt. Cho nên thoán từ bảo phải giữ đạo chính mới có lợi. Hai bên giữ đạo chính cả thì cưới vợ chắc tốt lành.
Hàm 咸 khác cảm 感 ở điểm: Cảm có chữ Tâm 心 là lòng, hàm thì không. Hàm là tự nhiên hai bên tương hợp, rồi cảm nhau, không có tư ý, không vì một lẽ nào khác, phải hư tâm (trống rỗng trong lòng) .
Đại tượng truyện khuyên: "dĩ hư tâm thụ nhân". Như trên núi có chỗ trũng xuống (hư) để nước đọng lại mà thành cái chằm.
Hư tâm thì lòng được tĩnh, như cái núi (nội quái là Cấn), mà vui như tính của cái chằm (ngoại quái là Đoài) (chỉ nhi duyệt; lời Thoán truyện); muốn giữ được lòng tĩnh thì phải "khắc kỉ phục lễ" tự chủ được mình mà giữ lễ.
Tóm lại, Thoán từ cho rằng trai gái cảm nhau phải chân thành, tự nhiên, vì nết, vì tài thì mới tốt; mà khi cảm nhau rồi phải tự chủ, giữ lễ, đừng để đến nỗi hóa ra bất chánh.
Coi đạo âm dương giao cảm mà sinh hóa vạn vật, thánh nhân chí thành mà cảm được thiên hạ, thì thấy được chân tình của thiên địa, vạn vật. Đạo cảm nhau quả là quan trọng.
2. Quẻ Trạch Sơn Hàm động hào nhị theo Khổng Minh luận giải
Nguyên văn:
岸闊水深舟易落
路遙山險步難行
蛇行自有通津日
月上天空分外明.
Dịch âm:
Ngạn khoát thuỷ thâm châu dị lạc
Lộ dao sơn hiểm bộ nan hành
Xà hành tự hữu thông tân nhật
Nguyệt thượng thiên không phận ngoại minh.
Dịch nghĩa:
Bờ rộng nước sâu
Thuyền dễ chìm
Đường xa núi hiểm khó đi thêm
Biết cách vòng vèo thì tới được
Trời trong trăng sáng đã kề bên.
Lời đoán quẻ:
Lời quẻ nói "Hàm kỳ phì. Hung. Cư cát." (Chạm vào bắp chân. Hào này hung hiểm. Nhưng ở yên thì cát lợi.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, đây là quẻ trước khốn khó, sau yên vui, lúc đầu có gian nan vất vả, chịu đủ mọi thiệt thòi thì mới mong công thành danh toại trong tương lai. Những mưu cầu của bạn tuy gặp rất nhiều khó khăn và trắc trở, nhưng chỉ cần có bạn bền chí chịu đựng, tiến tới như con rắn bò mãi thì vẫn có ngày đến đích. Cầu danh, cầu lợi phải trải qua nhiều khó khăn mới mong thành đạt.
Đây là quẻ chứng tỏ trước khốn khó, sau yên vui. Con người ta cần phải có khổ mới có sướng, lúc đầu có gian nan vất vả có chịu đủ mọi thiệt thòi thì mới mong công thành danh toại trong tương lai. Nếu không thế thì quyết chẳng gặp hội thanh vân vậy.
Đây báo là quẻ cho ta một sự việc phi thường của lột con người phi thường thành đạt vĩ đại.
Ý quẻ dạy rằng: Những việc cầu xin của bạn, tuy rất khó khăn và vấp nhiều trắc trở như trèo leo núi hiểm, lặn lội đường xa.
Nhưng bạn bền chí chịu đựng, tiến tới ắt sẽ thành đạt ý cầu trong nay mai, bởi quẻ có ví việc cầu của bạn như con rắn bò mải vẫn tự nó có ngày đến đích, như trăng giữa trời đẹp đẽ.
Quẻ dạy: Hết gian nan đến thành tựu. Tuy nhiên phải cố công, mới mong đạt đích. Biểu tượng: Rắn. Cầu danh, cầu lợi phải qua lần khó, mới mong thành. Đánh
Con số linh ứng: 2, 9, 20, 22, 29, 90, 92, 99.