KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 96 - TRẠCH SƠN HÀM ĐỘNG HÀO LỤC

1. Quẻ Trạch Sơn Hàm trong Kinh Dịch

Trạch Sơn Hàm: Cảm dã. Thụ cảm. Cảm xúc, thọ nhận, cảm ứng, nghĩ đến, nghe thấy, xúc động. Nam nữ giao cảm chi tượng: tượng nam nữ có tình ý, tình yêu.
Kinh thượng bắt đầu bằng hai quẻ Càn Khôn: trời, đất. Có trời đất rồi mới có vạn vật, có vạn vật rồi mới có nam, nữ; có nam nữ rồi mới thành vợ chồng, có cha con, vua tôi, trên dưới, lễ nghĩa.
Cho nên đầu kinh thượng là Càn, Khôn, nói về vũ trụ; đầu kinh hạ là Hàm, Hằng, nói về nhân sự. Hàm là trai gái cảm nhau. Hằng là vợ chồng ăn ở với nhau được lâu dài.

Quẻ Hàm được ví như đôi trai tài gái sắc hay kẻ sĩ xây nhà vàng chứa ngọc, sắc đẹp giai nhân tô điểm cho đời. Quẻ này chính ứng với nhau, thông cảm cho nhau, hòa duyệt vui vẻ. Nếu ở cương vị là người lãnh đạo muốn sự ủng hộ của người dưới thì dùng lễ độ và lòng cầu hiền thì công danh được lợi.

Hình ảnh quẻ Trạch Sơn Hàm

Thoán từ: Hàm hanh, lợi trinh, thù nữ, cát

Giao cảm thì hanh thông, giữ đạo chính thì lợi, lấy con gái thì tốt.

Tượng quẻ: Ngoại quái Đoài, nội quái Cấn. Đoài chính là nhu, Cấn là cương hai khí âm dương cảm ứng hòa hợp nhau.

Đoài là thiếu nữ ở trên, Cấn là thiếu nam ở dưới. Cảm nhau thân thiết không gì bằng thiếu nam, thiếu nữ. Cảm nhau thì tất hanh thông.
Thiếu nữ ở trên, thiếu nam phải hạ mình xuống cạnh thiếu nữ; hồi mới gặp nhau thì phải vậy; chứ nếu thiếu nữ cầu cạnh thiếu nam thì là bất chính, không tốt. Cho nên thoán từ bảo phải giữ đạo chính mới có lợi. Hai bên giữ đạo chính cả thì cưới vợ chắc tốt lành.
Hàm 咸 khác cảm 感 ở điểm: Cảm có chữ Tâm 心 là lòng, hàm thì không. Hàm là tự nhiên hai bên tương hợp, rồi cảm nhau, không có tư ý, không vì một lẽ nào khác, phải hư tâm (trống rỗng trong lòng) .
Đại tượng truyện khuyên: "dĩ hư tâm thụ nhân". Như trên núi có chỗ trũng xuống (hư) để nước đọng lại mà thành cái chằm.
Hư tâm thì lòng được tĩnh, như cái núi (nội quái là Cấn), mà vui như tính của cái chằm (ngoại quái là Đoài) (chỉ nhi duyệt; lời Thoán truyện); muốn giữ được lòng tĩnh thì phải "khắc kỉ phục lễ" tự chủ được mình mà giữ lễ.
Tóm lại, Thoán từ cho rằng trai gái cảm nhau phải chân thành, tự nhiên, vì nết, vì tài thì mới tốt; mà khi cảm nhau rồi phải tự chủ, giữ lễ, đừng để đến nỗi hóa ra bất chánh.
Coi đạo âm dương giao cảm mà sinh hóa vạn vật, thánh nhân chí thành mà cảm được thiên hạ, thì thấy được chân tình của thiên địa, vạn vật. Đạo cảm nhau quả là quan trọng.

2. Quẻ Trạch Sơn Hàm động hào lục theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

可以寄百里之命
可以托六尺之孤
鍾期既遇毋遲誤.笑呼呼
他鄉聚首
各自樂康和.

Dịch âm:

Khả dĩ kí bách lý chi mệnh
Khả dĩ thác lục xích chi cô
Chung kỳ kí ngộ vô trì ngộ
Tiếu hô hô
Tha hương tụ thủ
Các tự lạc khang hoà.

Dịch nghĩa:

Muôn dặm tìm ra chỗ náu thân
Cô đơn đã hết
Có người gần
Hồi chuông vang báo tin mừng đến
Thôi chớ hồ nghi chuyện ái ân.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Hàm kỳ phụ giáp. Cát." (Sờ vào má. Hào này cát lợi.) Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này chủ về sẽ gặp tri kỷ, bạn tâm giao, có thể nhờ cậy được. Vì vậy những mưu cầu của bạn phải tiến hành ngay, đừng chần chờ mà mất dịp may. Nhưng dịp may chỉ có ở nơi đất khách mà thôi. Cầu tài, cầu danh đều thuận lợi nhưng hơi chậm.
Hễ có lòng tốt trời ắt giúp cho. Quẻ này cho ta biết ta sẽ gặp tri kỷ, người bạn tâm giao, có thể gởi mạng, gửi con được. Đối vời người bạn đó, dù công việc có trọng đại đến đâu mà ta nhờ vả, giao phó quyết phông phụ lòng ta, phản lại ta. Do đó ta có thể vui vẻ yên tâm được.
Đây là quẻ chủ sự may mắn, đáng mừng là gặp được người tri kỷ.
Ý thơ cho rằng: Thời vận của bạn đã được hanh thông như trăm xa cũng nhờ cậy và giúp ích cho mình được chẳng còn sức yếu cô đơn như trước nữa, nên quẻ dạy thêm rằng: dịp may đã đến phải nắm lấy mà đừng bỏ lỡ, thì bạn sẽ được vui tươi cuộc đời đó.
Vậy, những việc cầu xin của bạn, phải tiến hành mau đi, đừng chần chờ mà mất dịp uổng.
Quẻ dạy: Cứ tiến, dịp may đã đến, đừng chần chờ. Cần phải trông cậy vào người giúp đỡ, dù là trẻ con. Nhưng nó thành công, thì cũng chỉ thành công ở nơi đất khách mà thôi. Cầu tài, cầu danh thuận lợi hơi chậm. Đánh số khá hạp.

Con số linh ứng: 6, 9, 60, 66, 69, 90, 96, 99.