KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 58 - TRẠCH HỎA CÁCH ĐỘNG HÀO TỨ

1. Quẻ Trạch Hỏa Cách trong Kinh Dịch

Trạch Hỏa Cách: Cải dã. Cải biến. Bỏ lối cũ, cải cách, hoán cải, cách tuyệt, cánh chim thay lông. Thiên uyên huyền cách chi tượng: tượng vực trời xa thẳm.
Nước giếng tích trữ lâu ngày, bụi cát và các vật dơ mỗi ngày mỗi nhiều, không còn trong sạch nữa, phải tát hết nước cũ để nước mạch mới chảy vào thay, cho nên sau quẻ Tỉnh tới quẻ Cách. Cách nghĩa là thay đổi, như trong từ ngữ cải cách, biến cách, cách mạng.

Mọi thời đều phải trải qua đổi mới cải cách mới hoàn thành đại nghiệp. Vì thế quẻ Cách được áp dụng cho mọi thời. Trạch là nước đầm, Ly là lửa, hạ quái thay thế không khí hòa nhã của thượng quái gây ra nhiều xáo trộn. Cách bằng óc sáng suốt cùng đức hòa duyệt biến mọi hành động trở nên thành công tốt đẹp.

Hình ảnh quẻ Trạch Hỏa Cách

Thoán từ: Cách, dĩ nhật nãi phu, nguyên hanh lợi trinh, hối vong.

Thay đổi: Phải lâu ngày người ta mới tin được; phải rất hanh thông, hợp chính đạo (thì người ta mới phục). Ðược vậy thì không phải ăn năn.

Tượng quẻ: Ngoại quái Đoài, nội quái Ly ý nghĩa là mẫu thuẫn dẫn tới cải cách. Cải cách có thể gây ra những xáo trộn nhưng nếu tận dụng sáng suốt (Ly) sẽ có hướng đúng đắn.

Theo tượng quẻ, chằm (Đoài) ở trên, lửa (Ly) ở dưới; lửa đốt thì nước cạn, nước xối vào thì lửa tắt; hai thứ đo tranh nhau thì có sự thay đổi, cho nên gọi là quẻ Cách.
Lại có thể giảng: Đoài là con gái út, Ly là con gái giữa, họ có xu hướng khác nhau (con gái út nghĩ tới cha mẹ, con gái giữa nghĩ tới chồng), phải có sự thay đổi, không thể như vậy mà ở chung với nhau được.
Thay cũ đổi mới là một việc khó, ngược với thói quen thủ cựu của con người, cho nên mới đầu người ta không tin, cho là đa sự. Muốn cho người ta tin thì phải một thời gian lâu để người ta thấy kết quả.
Mà muốn có kết quả, sự cải cách phải hợp thời hợp chính đạo, phải sáng suốt, soi xét rạch ròi và có tính hoà duyệt thoả thuận với lòng người (văn minh dĩ duyệt: lời thoán truyện), có vậy mới đắc nhân tâm mà người ta không phản kháng. Sáng suốt là đức của nội quái Ly, hoà duyệt là đức của ngoại quái Đoài. Có đủ những điều kiện đó: hợp thời, hợp chính đạo (tức là thích đáng, chính đáng) sáng suốt và hoà duyệt thì không phải ăn năn.
Vua Thang diệt Kiệt, vua Võ diệt Trụ, hai cuộc cách mạng đó đều thuận với đạo Trời (chính đạo) và ứng với lòng người (hợp thời, hợp nguyện vọng nhân dân) cho nên thành công. Trời đất phải thay đổi mới có mùa, mà vạn vật mới sinh sinh hoá hoá, việc đời lâu lâu cũng phải cải cách, để trừ những tệ hại cũ mà thích hợp với hoàn cảnh mới.

2. Quẻ Trạch Hỏa Cách động hào tứ theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

君子升
小人阻
征戰生離苦
前有吉人逢
信在馬牛人在楚
事要營求.

Dịch âm:

Quân tử thăng
Tiểu nhân trở
Chinh chiến sanh ly khổ
Tiền hữu cát nhân phùng
Tín tại mã ngưu nhân tại sở
Sự yếu doanh cầu thoả.

Dịch nghĩa:

Quân tử được thăng cao
Tiểu nhân bị ngăn trở
Bởi chinh chiến nên chịu cái khổ sanh ly
Trước mắt gặp người tốt
Tin tức do ngựa trâu mang đến
Sự việc nên tìm nhiều nơi thì được.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Hối vong. Hữu phu, cải mệnh. Cát." (Cảnh khó khăn đã qua. Điềm ứng nghiệm là, thay đổi mệnh lệnh thì cát lợi.
Theo ý thơ của Khổng Minh cho biết, hoàn cảnh của bạn đang ở trong một tình thế khá tế nhị, có tranh chấp, có ly tán. Việc mưu cầu của bạn may hay rủi, thành hay bại, phần lớn đều do bản thân bạn định đoạt. Vậy hãy cố gắng lên, chịu đựng gian nan thì mới có thể thành đạt. Quẻ này cầu tài, cầu việc đều sẽ đạt.
Quẻ này cho biết: Một Dương tới che chở nhưng lại đến một lũ Ấm tới phá ngăn. Tuy trên đường đời may gặp được người tốt nhưng vẫn phải nên tự mình xếp đặt lấy, giải quyết lấy công việc của mình, có thế mới thỏa đáng tốt đẹp, chứ chớ nên hoàn toàn ỷ cậy vào kẻ khác. Câu thứ tư nhụ ý khuyên răng, cần phải lưu ý.
Theo ý quẻ cho biết hiện hoàn cảnh của bạn đang ở một hoàn cảnh tế nhị như hai câu đầu đã nói "quân tử phò, mà tiểu nhân khinh khi như cuộc chinh chiến, biết bao khổ sầu sanh ly". Nhưng mà hai câu sau lại nói "sẽ gặp quý nhân giúp đỡ và khuyên nhủ phải cố sức chăm lo việc cầu xin".
Do đó, việc cầu xin của bạn may hay rủi, thành hay bại đều phải do bản thân mình định đoạt phần lớn. Vậy hãy cố gắng lên, chịu đựng những gian nan để thành đạt sở cầu.
Quẻ dạy: Cố gắng thực hành ngay, chớ chần chừ, cần nhớ quý nhân, Biểu tượng quẻ: trâu, ngựa. Cầu tài cầu mưu sắp đạt nhưng phải nhớ quý nhân. Đánh số hạp một nữa.

Con số linh ứng: 5, 50, 55, 58, 80, 85, 88.