KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 60 - TRẠCH HỎA CÁCH ĐỘNG HÀO LỤC

1. Quẻ Trạch Hỏa Cách trong Kinh Dịch

Trạch Hỏa Cách: Cải dã. Cải biến. Bỏ lối cũ, cải cách, hoán cải, cách tuyệt, cánh chim thay lông. Thiên uyên huyền cách chi tượng: tượng vực trời xa thẳm.
Nước giếng tích trữ lâu ngày, bụi cát và các vật dơ mỗi ngày mỗi nhiều, không còn trong sạch nữa, phải tát hết nước cũ để nước mạch mới chảy vào thay, cho nên sau quẻ Tỉnh tới quẻ Cách. Cách nghĩa là thay đổi, như trong từ ngữ cải cách, biến cách, cách mạng.

Mọi thời đều phải trải qua đổi mới cải cách mới hoàn thành đại nghiệp. Vì thế quẻ Cách được áp dụng cho mọi thời. Trạch là nước đầm, Ly là lửa, hạ quái thay thế không khí hòa nhã của thượng quái gây ra nhiều xáo trộn. Cách bằng óc sáng suốt cùng đức hòa duyệt biến mọi hành động trở nên thành công tốt đẹp.

Hình ảnh quẻ Trạch Hỏa Cách

Thoán từ: Cách, dĩ nhật nãi phu, nguyên hanh lợi trinh, hối vong.

Thay đổi: Phải lâu ngày người ta mới tin được; phải rất hanh thông, hợp chính đạo (thì người ta mới phục). Ðược vậy thì không phải ăn năn.

Tượng quẻ: Ngoại quái Đoài, nội quái Ly ý nghĩa là mẫu thuẫn dẫn tới cải cách. Cải cách có thể gây ra những xáo trộn nhưng nếu tận dụng sáng suốt (Ly) sẽ có hướng đúng đắn.

Theo tượng quẻ, chằm (Đoài) ở trên, lửa (Ly) ở dưới; lửa đốt thì nước cạn, nước xối vào thì lửa tắt; hai thứ đo tranh nhau thì có sự thay đổi, cho nên gọi là quẻ Cách.
Lại có thể giảng: Đoài là con gái út, Ly là con gái giữa, họ có xu hướng khác nhau (con gái út nghĩ tới cha mẹ, con gái giữa nghĩ tới chồng), phải có sự thay đổi, không thể như vậy mà ở chung với nhau được.
Thay cũ đổi mới là một việc khó, ngược với thói quen thủ cựu của con người, cho nên mới đầu người ta không tin, cho là đa sự. Muốn cho người ta tin thì phải một thời gian lâu để người ta thấy kết quả.
Mà muốn có kết quả, sự cải cách phải hợp thời hợp chính đạo, phải sáng suốt, soi xét rạch ròi và có tính hoà duyệt thoả thuận với lòng người (văn minh dĩ duyệt: lời thoán truyện), có vậy mới đắc nhân tâm mà người ta không phản kháng. Sáng suốt là đức của nội quái Ly, hoà duyệt là đức của ngoại quái Đoài. Có đủ những điều kiện đó: hợp thời, hợp chính đạo (tức là thích đáng, chính đáng) sáng suốt và hoà duyệt thì không phải ăn năn.
Vua Thang diệt Kiệt, vua Võ diệt Trụ, hai cuộc cách mạng đó đều thuận với đạo Trời (chính đạo) và ứng với lòng người (hợp thời, hợp nguyện vọng nhân dân) cho nên thành công. Trời đất phải thay đổi mới có mùa, mà vạn vật mới sinh sinh hoá hoá, việc đời lâu lâu cũng phải cải cách, để trừ những tệ hại cũ mà thích hợp với hoàn cảnh mới.

2. Quẻ Trạch Hỏa Cách động hào lục theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

紅顏美
休掛懷
人在車中
舟行水裏.

Dịch âm:

Hồng nhan mỹ
Hưu quải hoài
Nhân tại xa trung
Châu hành thuỷ lí.

Dịch nghĩa:

Hồng nhan dù đẹp đến đâu
Cũng đừng nhớ nặng mong sâu làm gì
Lẽ thường người ở trong xe
Thuyền bè trong nước có chi ra ngoài.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Quân tử báo biến, tiểu nhân cách diện. Chinh hung, cư trinh cát." (Người có quyền thay đổi như con báo vằn thay long, tiểu nhân thì thay đổi sắc mặt. Hào này không lợi về việc chinh phạt, nhưng lợi về an cư.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này khuyên chớ nên vọng tưởng xa xôi, nên an phận thủ thương. Những mưu cầu của bạn nhất định sẽ trôi chảy. Tuy gặp khó khăn, nhưng sẽ vượt qua hết. Quẻ này càu tài, cầu việc thì nên gấp rút, sẽ thành công.
Quẻ này khuyên ta chớ nên vọng tưởng xa xôi mà chỉ nên thủ thân an mệnh, ví thử có chạy vạy, mưu tính cao xa thì bất quá chỉ làm rối loạn tâm ý đó thôi, rốt cuộc cũng chẳng thành tựu điều gì.
Người được quẻ này chớ nên khinh cử vọng động, ta có thể lấy tỷ dụ như : kẻ kia là một thiếu nữ tuyệt đẹp đi trong xe, còn ta thì lại là một khách lữ hành ngồi trong thuyền, hai bên không có hy vọng chi gặp gỡ.
Theo ý quẻ cho rằng: Những việc cầu xin của người, chẳng gặp gì trở ngại cả, mà nhứt định công việc trôi chảy, thành đạt sở cầu. Bởi người cầu xin được quẻ này là một quẻ Thượng Thượng tốt lắm.
Bài thơ quẻ đã nói rất rõ, như hồng nhan mỹ, người trong xe, thuyền đi trong nước. Vậy còn gì đáng chê nữa. Hãy tiến hành sớm những việc mưu cầu đã dự tính, chớ chần rồi mất dịp may, nay vận thời của người là đang lúc đấy.
Quẻ dạy: Gấp rút tính, ắt nên công. Tuy cũng khó khăn, nhưng bạn có tài nên vượt qua hết, nó như thuyền nan vượt sông vậy. Cầu tài, cầu mưu gấp rút, thì nên. Đánh số đắc lợi.

Con số linh ứng: 6, 16, 26, 36, 46, 56, 60.