KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 38 - THIÊN SƠN ĐỘN ĐỘNG HÀO NHỊ

1. Quẻ Thiên Sơn Độn trong Kinh Dịch

Thiên Sơn Độn: Thoái dã. Ẩn trá. Lui, ẩn khuất, tránh đời, lừa dối, trá hình, có ý trốn tránh, trốn cái mặt thấy cái lưng. Báo ẩn nam sơn chi tượng: tượng con báo ẩn ở núi nam.
Hể ở lâu thì phải rút lui, lánh đi, hết ngày thì tới đêm, hết đông tới xuân, ngồi lâu phải đứng dậy, già rồi nên về hưu .., cho nên sau quẻ Hằng (lâu) tới quẻ động (là trốn lánh đi).

Quẻ Tiểu Quá là thời kỳ làm được việc nhỏ, nếu làm việc lớn sẽ không được. Đây là thời kỳ tương đối an ổn, cần sửa chữa kịp thời lỗi lầm, không nên thay đổi triệt để chính sách sẽ tốt hơn.

Hình ảnh quẻ Thiên Sơn Độn

Thoán từ: Độn hanh, tiểu lợi trinh.

Trốn lánh đi thì hanh thông; trong các việc nhỏ, giữ được điều chính thì có lợi.

Tượng quẻ: Ngoại quái Càn, nội quái Cấn, là sấm sét bị nghẹt lại với núi và không thể nào lan rộng ra được. Hào Nhị, hào Ngũ đắc trung, hào Tam, hào tứ đều thất vị chỉ nên làm việc nhỏ, không làm việc lớn.

Trên là trời, dưới là núi: ở chân núi thì thấy đỉnh núi là trời, nhưng càng lên càng thấy trời lùi lên cao nữa, tới đỉnh núi thấy trời mù mịt tít vời, như trời trốn lánh núi, cho nên đặt tên quẻ là Độn.
Quẻ này hai hào âm ở dưới đẩy bốn hào dương lên trên, có cái tượng âm (tiểu nhân) mạnh lên, đuổi dương (quân tử) đi, trái hẳn với quẻ Lâm. Độn thuộc về tháng 5, Lâm thuộc về tháng 12.
Ở thời Động, âm dương tiến mạnh, dương nên rút lui đi là hợp thời, được hanh thông (có thể hiểu là : đạo quân tử vẫn hanh thông). Tuy nhiên âm mới có 2, dương còn tới 4, chưa phải là thời Bĩ (cả 3 âm đều tiến lên), nên chưa đến nỗi nào, trong các việc nhỏ, giữ được điều chính thì còn có lợi, còn làm được.
Sở dĩ chưa đến nỗi nào, còn hanh thông vì trong quẻ có hào 5, dương, ứng với hào 2, âm; cả hai đều trung chính. Vậy ở thời đó, chưa nên trốn hẳn, nên tính xem việc nào còn làm được thì làm, tùy cơ ứng biến, cho nên Thoán truyện bảo lẽ tùy thời trong quẻ Độn này rất quan trọng.
Đại tượng truyện khuyên trong thời này quân tử nên xa lánh tiểu nhân, cứ giữ vẻ uy nghiêm, đừng dữ dằn với chúng quá.

2. Quẻ Thiên Sơn Độn động hào nhị theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

黃鸝報上林
春色鮮明
提鞭快著馬
上速行程.

Dịch âm:

Hoàng li báo thượng lâm
Xuân sắc tiển minh
Đề tiên khoái trước
Mã thượng tốc hành trình.

Dịch nghĩa:

Oanh vàng báo đến rừng
Sắc Xuân tươi sáng
Mau chuẩn bị roi
Lên ngựa kịp hành trình.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói " Chấp chi dụng hoàng ngục chi cách, mạc chi thắng thuyết." (Dùng dây da bò trói con heo con, như vậy nó không vùng thoát được.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, phàm làm việc gì cũng cần phải mau chóng, chớ nên dùng dằng do dự. Người được quẻ này chính là đang có cơ hội thăng tiến, rất đáng mừng.
Nhưng mưu cầu cảu bạn nên sớm tiến hành kế hoạch. Đừng nên chần chờ mà mất cơ hội tốt. Thời vận hanh thông đến rồi. Cầu tài, cầu danh đều được.
Ham vui biếng nhác, ngạo mạn đó là nguồn gốc của sự thất nghiệp. Chè chén say sưa, đó là gốc của sự thất thời. Phàm làm việc cần phải sớm, chớ nên dùng dằng do dự. Hãy đứng ngay lên mà đi, mà mưu tính xoay sở thì mới có lợi ít được. Người xin được quẻ này chính là đã có một cơ hội phi thăng đằng đạt, rất đáng mừng đây.
Những sự cầu xin của người, nên sớm kế hoạch tiến hành. Nay đang là hợp thời và vận đến, đừng nên chần chờ nữa rồi mất cơ duyên dù xin về bệnh tật cũng mau đi cầu, chớ để chậm trễ thì lại nguy.
Ý quẻ dạy rằng, bất cứ cầu xin việc gì, hãy mau mà không nên chậm trễ mới nên việc.
Quẻ dạy: Thời hanh thông đến rồi. Tuy nhiên, chớ chần chờ, nên thực hành gấp đi, để trễ là hỏng. Cầu tài, cầu danh đều đắc lợi. Cầu đánh số cũng hạp.

Con số linh ứng: 3, 8, 30, 33, 38, 80, 88.