KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 158 - LÔI SƠN TIỂU QUÁ ĐỘNG HÀO NHỊ

1. Quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá trong Kinh Dịch

Lôi Sơn Tiểu Quá: Quá dã. Bất túc. Thiểu lý, thiểu não, hèn mọn, nhỏ nhặt, bẩn thỉu, thiếu cường lực. Thượng hạ truân chuyên chi tượng: trên dưới gian nan, vất vả, buồn thảm.
Tin (Trung phu) mà làm ngay, không xét đều tin đó phải hay không , thì có thể mắc lầm lỗi, cho nên sau quẻ Trung phu tới quẻ Tiểu quá. Quá có hai nghĩa: lỗi; ra ngoài cái mức vừa phải thoán từ dưới đây dùng nghĩa sau.

Quẻ Tiểu Quá ứng với thời kỳ có thể quá đi một chút thì lại được hanh. Tốt nhất giữ đạo trung dung sao cho được bền bỉ. Cương nhu nên dung hòa từng tình thế. Nên làm việc nhỏ, không nên làm việc lớn. Nếu làm việc nhỏ mọi việc an ổn, hạn chế lỗi lầm.

Hình ảnh quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá

Thoán từ: Tiểu quá hanh, lợi trinh.

Cái nhỏ nhiều: Hanh thông hợp đạo chính thì lợi. Có thể làm việc nhỏ, không thể làm việc lớn. Con chim bay mà để tiếng kêu lại, không nên lên cao mà nên xuống thấp. Người quân tử biết được như vậy thì tốt.

Tượng quẻ: Ngoại quái Chấn, nội quái Cấn có nghĩa là sấm bị nghẹt ở trong vùng của núi không thể lan rộng ra được.

Quẻ này trái với quẻ Đại quá số 28. đại quá có 4 hào dương ở giữa, 2 hào âm ở dưới cùng và trên cùng, như vậy dương nhiều hơn âm, mà dương có nghĩa là lớn, âm là nhỏ, cho nên Đại quá có nghĩa là cái lớn (dương) nhiều hơn. Tiểu quá có 2 hào dương ở giữa, 4 hào âm ở trên và dưới, như vậy là âm – tức cái nhỏ - nhiều hơn dương tức cái lớn; cho nên đặt tên là Tiểu quá. Tiểu quá là cái nhỏ nhiều hơn; nhưng cũng có nghĩa là quá chút ít.
Bình thường thì vừa phải là hay. Nhưng cũng có khi quá một chút lại hay, chẳng hạn trong nhà, chồng tiêu pha nhiều quá, vợ chắt bóp một chút để được trung bình; hoặc khi thiên về bên tả quá, muốn lấy lại mức trung thì lại nên thiên về bên hữu một chút. Nhưng việc gì cũng phải hợp lẽ, hợp thời, hợp đạo chính thì mới được. Đó là ý nghĩa câu đầu.
Câu thứ hai" "Chỉ nên "quá" trong việc nhỏ, không nên "quá trong việc lớn; vì việc nhỏ, lỡ có quá một chút, hậu quả không tai hại, còn việc lớn mà lỡ quá một chút, một li có thể đi một dặm hậu quả rât nặng nề, như việc nước, lỗi lầm một chút có thể gây chiến tranh hoặc sự suy sụp về kinh tế. . . .
Thoán truyện giảng: Các hào dương (lớn) đều không đắc trung, là quân tử nhất thời, không làm việc lớn được.
Câu thứ ba tối nghĩa, không hiểu sao lại dùng tượng con chim bay ở đây. Mỗi nhà giải thích một khác: Chu Hi bảo "trong thực, ngoài hư như con chim bay", có lẽ vì cho hai hào âm ở dưới như hai chân chim, hai hào âm ở trên như hai cánh chim xòe ra? Còn về ý nghĩa thì có người giảng: người quân tử ở thời Tiểu quá nên khiêm tốn, không nên có tiếng tăm lớn, chỉ nên như tiếng chim kêu khi bay, thoáng qua mà thôi; mà cũng không nên ở ngôi cao, như con chim không nên bay lên cao. Hai chữ "đại cát", các sách đều dịch là rất tốt; Phan Bội Châu dịch là tốt cho người quân tử, nếu đừng có tiếng tăm, đừng ở ngôi cao "Đại" đó trỏ người quân tử.
Đại Tượng truyện giản: Chấn ở trên Cấn là tiếng sấm ở trên núi, bị nghẹt vì núi mà thu hẹp lại, nên gọi là Tiểu quá. Người quân tử ở thời này chỉ nên làm quá trong việc nhỏ, như có thể quá cung kính, quá thương cảm trong việc ma chay, quá tiết kiệm.

2. Quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá động hào nhị theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

平地起波瀾
所求事日難
笑談終有忌
同心事覺歡.

Dịch âm:

Bình địa khởi ba lan
Sở cầu sự nhật nan
Tiếu đàm chung hữu kị
Đồng tâm sự giác hoan.

Dịch nghĩa:

Đất bằng nổi sóng dữ
Việc hỏi đang gặp khó
Nói vui là đang kị
Đoàn kết việc sẽ nên.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Quá kỳ tổ, ngộ kỳ tỉ; bất cập kỳ quan, ngộ kỳ thần. Vô cữu." (Vượt qua cha mà ngăn mẹ, đi sau vua mà ngăn bầy tôi. Không tai vạ.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này chủ về xảy ra biến cố lại bất ngờ, tai họa thường do cái miệng mà ra. Người được quẻ này cần phải kín đáo, không phải bạn tâm giao không nên bàn tính chuyện trò, có như thế mới có thể chuyển buồn ra vui được. Hiện nay thời vận của bạn chưa được hanh thông, cần phải tránh nói bông đùa mà đắc tội với kẻ khác. Những mưu cầu của bạn cần có sự giúp sức của kẻ khác.
Quẻ này chủ biến cố xảy ra bất ngờ, công việc khó có thể xong. Tai họa thường do miệng mà ra, sự giao thiệp tốt ở chỗ tâm giao. Người xin phải quẻ này khi gặp việc bất tất phải sợ khó, nhưng cần phải giữ gìn kín đáo, không phải bạn tâm giao không nên bàn tính chuyện trò, như thế ta có thể chuyển buồn ra vui được.
Hiện nay vận thời của người chưa được thông như quẻ nói: "Bình địa khởi ba lan, việc cầu lắm gian nan". Cần phải tránh những chuyện đùa giỡn nói chơi, mà phải cố gắng tính toán sao mới được thành.
Như vậy những việc cầu xin của bạn hãy tính toán sao cho kỹ chớ nên vội vã làm e có hại, và khi tiến hành cũng phải để ý và cần sự giúp sức của kẻ khác, thì công việc mới được thuận tiện và yên ổn.
Khó khăn, bế tắc. Cần có người nâng đỡ, giúp sức, may ra mới thành. Cầu mưu, cầu lợi, cũng phải có kẻ giúp. Đánh số chẳng mấy tốt.

Con số linh ứng: 1, 5, 8, 15, 18, 51, 58, 85.