KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 157 - LÔI SƠN TIỂU QUÁ ĐỘNG HÀO NHẤT
1. Quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá trong Kinh Dịch
Lôi Sơn Tiểu Quá: Quá dã. Bất túc. Thiểu lý, thiểu não, hèn mọn, nhỏ nhặt, bẩn thỉu, thiếu cường lực. Thượng hạ truân chuyên chi tượng: trên dưới gian nan, vất vả, buồn thảm.
Tin (Trung phu) mà làm ngay, không xét đều tin đó phải hay không , thì có thể mắc lầm lỗi, cho nên sau quẻ Trung phu tới quẻ Tiểu quá. Quá có hai nghĩa: lỗi; ra ngoài cái mức vừa phải thoán từ dưới đây dùng nghĩa sau.
Quẻ Tiểu Quá ứng với thời kỳ có thể quá đi một chút thì lại được hanh. Tốt nhất giữ đạo trung dung sao cho được bền bỉ. Cương nhu nên dung hòa từng tình thế. Nên làm việc nhỏ, không nên làm việc lớn. Nếu làm việc nhỏ mọi việc an ổn, hạn chế lỗi lầm.
Hình ảnh quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá
Thoán từ: Tiểu quá hanh, lợi trinh.
Cái nhỏ nhiều: Hanh thông hợp đạo chính thì lợi. Có thể làm việc nhỏ, không thể làm việc lớn. Con chim bay mà để tiếng kêu lại, không nên lên cao mà nên xuống thấp. Người quân tử biết được như vậy thì tốt.
Tượng quẻ: Ngoại quái Chấn, nội quái Cấn có nghĩa là sấm bị nghẹt ở trong vùng của núi không thể lan rộng ra được.
Quẻ này trái với quẻ Đại quá số 28. đại quá có 4 hào dương ở giữa, 2 hào âm ở dưới cùng và trên cùng, như vậy dương nhiều hơn âm, mà dương có nghĩa là lớn, âm là nhỏ, cho nên Đại quá có nghĩa là cái lớn (dương) nhiều hơn. Tiểu quá có 2 hào dương ở giữa, 4 hào âm ở trên và dưới, như vậy là âm – tức cái nhỏ - nhiều hơn dương tức cái lớn; cho nên đặt tên là Tiểu quá. Tiểu quá là cái nhỏ nhiều hơn; nhưng cũng có nghĩa là quá chút ít.
Bình thường thì vừa phải là hay. Nhưng cũng có khi quá một chút lại hay, chẳng hạn trong nhà, chồng tiêu pha nhiều quá, vợ chắt bóp một chút để được trung bình; hoặc khi thiên về bên tả quá, muốn lấy lại mức trung thì lại nên thiên về bên hữu một chút. Nhưng việc gì cũng phải hợp lẽ, hợp thời, hợp đạo chính thì mới được. Đó là ý nghĩa câu đầu.
Câu thứ hai" "Chỉ nên "quá" trong việc nhỏ, không nên "quá trong việc lớn; vì việc nhỏ, lỡ có quá một chút, hậu quả không tai hại, còn việc lớn mà lỡ quá một chút, một li có thể đi một dặm hậu quả rât nặng nề, như việc nước, lỗi lầm một chút có thể gây chiến tranh hoặc sự suy sụp về kinh tế. . . .
Thoán truyện giảng: Các hào dương (lớn) đều không đắc trung, là quân tử nhất thời, không làm việc lớn được.
Câu thứ ba tối nghĩa, không hiểu sao lại dùng tượng con chim bay ở đây. Mỗi nhà giải thích một khác: Chu Hi bảo "trong thực, ngoài hư như con chim bay", có lẽ vì cho hai hào âm ở dưới như hai chân chim, hai hào âm ở trên như hai cánh chim xòe ra? Còn về ý nghĩa thì có người giảng: người quân tử ở thời Tiểu quá nên khiêm tốn, không nên có tiếng tăm lớn, chỉ nên như tiếng chim kêu khi bay, thoáng qua mà thôi; mà cũng không nên ở ngôi cao, như con chim không nên bay lên cao. Hai chữ "đại cát", các sách đều dịch là rất tốt; Phan Bội Châu dịch là tốt cho người quân tử, nếu đừng có tiếng tăm, đừng ở ngôi cao "Đại" đó trỏ người quân tử.
Đại Tượng truyện giản: Chấn ở trên Cấn là tiếng sấm ở trên núi, bị nghẹt vì núi mà thu hẹp lại, nên gọi là Tiểu quá. Người quân tử ở thời này chỉ nên làm quá trong việc nhỏ, như có thể quá cung kính, quá thương cảm trong việc ma chay, quá tiết kiệm.
2. Quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá động hào nhất theo Khổng Minh luận giải
Nguyên văn:
貴客自相親
功名唾手成
獲金須積德
仰望太陽升.
Dịch âm:
Quí khách tự tương thân
Công danh thoá thủ thành
Hoạch kim tu tích đức
Ngưỡng vọng thái dương thăng.
Dịch nghĩa:
Khách quí tự đến kết thân
Công danh được vững bền
Được vàng tích đức
Ngửa mặt trông mặt trời lên.
Lời đoán quẻ:
Lời quẻ nói "Phi điểu dĩ hung" (Chim bay thì hung hiểm.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này chủ về đã là chính nhân quân tử thì tự nhiên sẽ có hiền giả đến làm bạn với mình. Người được quẻ này nên cố gắng trau giồi tài năng và đức độ, tu nhân tích đức thì mọi sự đều hanh thông. Nhưng mưu cầu của bạn cần có sự giúp sức của bạn bè. Khi giàu sang rồi cũng chớ quên làm điều thiện, như vậy cuộc đời sẽ giàu sang lâu bền.
Quẻ này chủ đã là người chính nhân quân tử thì tự nhiên có kẻ hiền giả bắt bạn với mình. Họ đẩy hoặc họ kéo khiến mình có thể phi thăng trong khoảnh khắc dễ như trở bàn tay. Nhờ đâu mà được như vậy? Nhờ ở tích đức mà thôi.
Duy chỉ có tích đức thì ngày sau mới có cảnh mặt trời lên tươi sáng, mặt trăng soi xinh đẹp, đấy chính là cái tượngcủa cái lòng thiện ác mà ta có thể biết được. Người xin được quẻ này nên cố gắng lên.
Quẻ dạy rằng, mọi việc cầu xin của bạn trước hết nên làm lành, làm phước và cần có sự giúp sức của người khác. Những sự mưu cầu ắt được thành công mỹ mãn và sau khi thành đạt ý nguyện chớ nên quên việc làm phước giữ đức, được vậy cuộc đời sẽ như mặt trời rạng đông, ngày càng lên hương.
Cần tu nhân tích đức, thì mọi sự đều thông. Khi giàu sang vinh hiển cũng chớ quên sự làm lành, như vậy cuộc đời sẽ trường cửu giàu sang. Đánh số hạp, tốt.
Con số linh ứng: 1, 5, 7, 15, 17, 51, 57, 75.