KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 161 - LÔI SƠN TIỂU QUÁ ĐỘNG HÀO NGŨ
1. Quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá trong Kinh Dịch
Lôi Sơn Tiểu Quá: Quá dã. Bất túc. Thiểu lý, thiểu não, hèn mọn, nhỏ nhặt, bẩn thỉu, thiếu cường lực. Thượng hạ truân chuyên chi tượng: trên dưới gian nan, vất vả, buồn thảm.
Tin (Trung phu) mà làm ngay, không xét đều tin đó phải hay không , thì có thể mắc lầm lỗi, cho nên sau quẻ Trung phu tới quẻ Tiểu quá. Quá có hai nghĩa: lỗi; ra ngoài cái mức vừa phải thoán từ dưới đây dùng nghĩa sau.
Quẻ Tiểu Quá ứng với thời kỳ có thể quá đi một chút thì lại được hanh. Tốt nhất giữ đạo trung dung sao cho được bền bỉ. Cương nhu nên dung hòa từng tình thế. Nên làm việc nhỏ, không nên làm việc lớn. Nếu làm việc nhỏ mọi việc an ổn, hạn chế lỗi lầm.
Hình ảnh quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá
Thoán từ: Tiểu quá hanh, lợi trinh.
Cái nhỏ nhiều: Hanh thông hợp đạo chính thì lợi. Có thể làm việc nhỏ, không thể làm việc lớn. Con chim bay mà để tiếng kêu lại, không nên lên cao mà nên xuống thấp. Người quân tử biết được như vậy thì tốt.
Tượng quẻ: Ngoại quái Chấn, nội quái Cấn có nghĩa là sấm bị nghẹt ở trong vùng của núi không thể lan rộng ra được.
Quẻ này trái với quẻ Đại quá số 28. đại quá có 4 hào dương ở giữa, 2 hào âm ở dưới cùng và trên cùng, như vậy dương nhiều hơn âm, mà dương có nghĩa là lớn, âm là nhỏ, cho nên Đại quá có nghĩa là cái lớn (dương) nhiều hơn. Tiểu quá có 2 hào dương ở giữa, 4 hào âm ở trên và dưới, như vậy là âm – tức cái nhỏ - nhiều hơn dương tức cái lớn; cho nên đặt tên là Tiểu quá. Tiểu quá là cái nhỏ nhiều hơn; nhưng cũng có nghĩa là quá chút ít.
Bình thường thì vừa phải là hay. Nhưng cũng có khi quá một chút lại hay, chẳng hạn trong nhà, chồng tiêu pha nhiều quá, vợ chắt bóp một chút để được trung bình; hoặc khi thiên về bên tả quá, muốn lấy lại mức trung thì lại nên thiên về bên hữu một chút. Nhưng việc gì cũng phải hợp lẽ, hợp thời, hợp đạo chính thì mới được. Đó là ý nghĩa câu đầu.
Câu thứ hai" "Chỉ nên "quá" trong việc nhỏ, không nên "quá trong việc lớn; vì việc nhỏ, lỡ có quá một chút, hậu quả không tai hại, còn việc lớn mà lỡ quá một chút, một li có thể đi một dặm hậu quả rât nặng nề, như việc nước, lỗi lầm một chút có thể gây chiến tranh hoặc sự suy sụp về kinh tế. . . .
Thoán truyện giảng: Các hào dương (lớn) đều không đắc trung, là quân tử nhất thời, không làm việc lớn được.
Câu thứ ba tối nghĩa, không hiểu sao lại dùng tượng con chim bay ở đây. Mỗi nhà giải thích một khác: Chu Hi bảo "trong thực, ngoài hư như con chim bay", có lẽ vì cho hai hào âm ở dưới như hai chân chim, hai hào âm ở trên như hai cánh chim xòe ra? Còn về ý nghĩa thì có người giảng: người quân tử ở thời Tiểu quá nên khiêm tốn, không nên có tiếng tăm lớn, chỉ nên như tiếng chim kêu khi bay, thoáng qua mà thôi; mà cũng không nên ở ngôi cao, như con chim không nên bay lên cao. Hai chữ "đại cát", các sách đều dịch là rất tốt; Phan Bội Châu dịch là tốt cho người quân tử, nếu đừng có tiếng tăm, đừng ở ngôi cao "Đại" đó trỏ người quân tử.
Đại Tượng truyện giản: Chấn ở trên Cấn là tiếng sấm ở trên núi, bị nghẹt vì núi mà thu hẹp lại, nên gọi là Tiểu quá. Người quân tử ở thời này chỉ nên làm quá trong việc nhỏ, như có thể quá cung kính, quá thương cảm trong việc ma chay, quá tiết kiệm.
2. Quẻ Lôi Sơn Tiểu Quá động hào ngũ theo Khổng Minh luận giải
Nguyên văn:
一點著陽春
枯枝朵朵新
志專方遇合
切忌二三心.
Dịch âm:
Nhất điểm trước dương xuân
Khô chi đoá đoá tân
Chí chuyên phương ngộ hợp
Thiết kị nhị tam tâm.
Dịch nghĩa:
Một điểm hưởng gió Xuân
Cành khô nảy chồi mới
Tập trung vào công việc
Tránh đừng bị phân tâm.
Lời đoán quẻ:
Lời quẻ nói "Mật vân bất vũ, tự ngã tây giao; công dực thủ bỉ tại nguyệt." (Mây đen dày đặc kéo đến từ phía Tây mà không mưa. Công hầu giương cung bắn thú ẩn nấp trong hang.
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này có tượng xui mà ko xui, vận bĩ đã sắp hết. Thời vận của bạn đến lúc đang lên hương, như xuân về với nhân gian, như cành khô lại trổ hoa đầy. Nhưng mưu cầu của bạn ắt sẽ thành trong những ngày gần đây. Nhưng phải cố gắng chuyên chú trong mọi việc mưu cầu, chớ đừng có đứng núi này trông núi nọ. Chỉ cần kiên nhẫn bền chí thì mọi sự thành đạt. Cầu danh, cầu lợi đều được.
Quẻ này chủ khuyên ta giao hữu phải cẩn thận. Ví may mà được bạn tốt thì có khác chi cây khô gặp ánh dương xuân, cành khô mấy chốc mà hoa lá xum xuê. Bởi thế ta nên phải chú ý kết hợp những người bạn tốt, có thế thì về sau ta mới có được những người sống chết với ta, kiệt lực cùng ta.
Có kẻ không nghe lời khuyên này, lại đi giao du với những kẻ hai lòng, trước tử tế sau đen bạc, thì đừng trách sau đời ta lận đận tan thương. Người xin được quẻ này nên lấy đó làm răn.
Ý quẻ cho biết rằng thời vận của bạn đang đến lúc đã lên hương.
Như xuân đã về với nhân gian, như cành khô lại trổ hoa đầy.
Những việc cầu xin của bạn ắt được thành công toại nguyện trong những ngày gần đây. Nhưng phải cố gắng chăm chú trong việc cầu, chớ nuôi tánh bê trễ thì mới nên công.
Thời đen, vận thông. Chỉ cần kiên chí hành động, chớ bê trễ, là mọi sự thành đạt. Cầu danh, cầu lợi điều đắc quả. Đánh
Con số linh ứng: 1, 6, 11, 16, 61.