KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 100 - HỎA VI LY ĐỘNG HÀO TỨ

1. Quẻ Hỏa Vi Ly trong Kinh Dịch

Hỏa Vi Ly: Lệ dã. Sáng chói. Sáng sủa, trống trải, trống trơn, tỏa ra, bám vào, phụ bám, phô trương ra ngoài. Môn hộ bất ninh chi tượng: tượng nhà cửa không yên.
Khảm là hãm, hãm thì phải có chỗ nương tựa, cho nên sau quẻ Khảm tới quẻ Ly. Ly [離 ] là lệ [ 麗] ; thời xưa hai chữ đó đọc như nhau, dùng thay nhau được, như nước Cao Ly (Triều Tiên) viết là [高麗 ]. Mà lệ có nghĩa là phụ thuộc vào (như từ ngữ lệ thuộc), dựa vào. Theo hình quẻ, một nét âm ở giữa dựa vào hai nét dương ở trên, dưới.
Ly còn nghĩa thứ nhì là sáng: nét ở giữa dứt, tức là ở giữa rỗng, rỗng thì sáng. Lửa sáng, mặt trời sáng, cho nên Ly có có tượng là lửa, là mặt trời.
Sau cùng Ly còn có nghĩa là rời ra, như chia Ly.
Kinh Dịch mở đầu bằng hai quẻ Càn, Khôn (trời đất); tới giữa Kinh. (cuối phần thượng của Kinh) là hai quẻ Khảm, Ly, vì hai lẽ.
Ba hào thuần dương là Càn, lấy một hào của Khôn thay vào hào giữa của Càn, thành Ly; ba hào thuần âm là Khôn, lấy một hào của Càn thay vào hào giữa của Khôn, thành Khảm; vậy Ly, Khảm là “thiên địa chi trung”, ở giữa trời, giữa đất; công dụng tạo hóa của trời đất nhờ lửa và nước (Ly và Khảm) cả. Khảm ở chính bắc, Ly ở chính nam; Khảm ở giữa đêm (giờ tí), Ly, ở giữa trưa (giờ ngọ).
Khảm, ở giữa là nét dương, liền, thực, cho nên đức của nó là trung thực. Ly ở giữa là nét đứt, hư, rỗng, cho nên đức của nó là sáng, là văn minh.

Quẻ Ly tượng trưng cho sự nương tựa thoát khỏi hung hiểm. Tuy có thể nương tựa khi cần nhưng vẫn phải tự bản thân cố gắng. Nên sáng suốt nương tựa bậc hiền tài thì mới thu được thành quả tốt.

Hình ảnh quẻ Hỏa Vi Ly

Thoán từ: Ly lợi trinh, hanh, xúc tẫn ngưu, cát.

Dựa, lệ thuộc: chính đáng thì lợi, hanh thông. Nuôi bò cái thì tốt.

Tượng quẻ: Ngoại và nội quái đều là Ly. Ly trên Ly dưới có hai ý nghĩa. Đó là mỗi quái của quẻ đều ở hào Âm ở giữa nương tựa vào hào Dương xung quanh có nghĩa là chính đạo nên mọi việc được hanh. Hoặc ý nghĩa là nuôi bằng đức thuận, anh minh, sáng suốt nên được cát.

Dựa vào chỗ chính đáng, chẳng hạn vào người quân tử thì hanh thông. Dựa vào người thì phải sáng suốt, và thuận theo người, vậy phải nuôi đức thuận, đức của con bò cái (loài này dễ bảo nhất) thì mới tốt.
Ly còn nghĩa là sáng. Quẻ thuần Ly, trên dưới đều là Ly, sáng quá, sáng suốt quá, tỏ mình hơn người thì ít người ưa, cho nên phải giấu bớt cái sáng đi mà trau giồi đức thuận.
Thoán truyện bảo phải có đức trung chính nữa như hào 2 và hào 5 (hào này chỉ trung thôi, nhưng đã đắc trung thì cũng ít nhiều đắc chính) như vậy mới cải hóa được thiên hạ, thành văn minh.

2. Quẻ Hỏa Vi Ly động hào tứ theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

喜喜喜
終防否
獲得驪龍頷下珠
忽然失卻
還在水裏.

Dịch âm:

Hỉ hỉ hỉ
Chung phòng bĩ
Hoạch đắc li long hàm hạ châu
Hốt nhiên thất khước
Hoàn tại thuỷ lí.

Dịch nghĩa:

Đương cơn vận tốt trùng trùng, coi chừng vận bĩ, được ly châu (hạt châu đeo dưới cổ con ly long, tương truyền rất quí giá), đột nhiên bị mất, rơi ở dưới
Nước.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Đột như, kỳ lai như, phần như, tử như, khí như." (Kết quả kẻ địch xông đến đột ngột, giết người đốt nhà, vứt bỏ tử thi!)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này chủ về cái tượng được rồi lại mất. Cái bóng trong gương, trăng ở đáy bể, thảy chỉ là ảo ảnh, không có thực. Tuy nhiên, nếu biết lo lắng, giữ gìn cẩn thận, ắt có thể giữ được. Người được quẻ này nên đề phòng thật cẩn thận. Những mưu cầu của bạn tuy đã thành đạt, nhưng phải phòng khi quá vui lại gây ra những điều không hay, cần phải cẩn thận mới giữ được trọn vẹn đến cùng. Cầu tài, cầu danh đều được, nhưng phòng tiểu nhân.
Quẻ này chỉ cái tượng được mà lại mất. Bóng trong gương trăng đáy bể, tất cả chỉ là ảo ảnh không có thực. Trường hợp này cũng thế. Tuy nhiên nếu biết lo lắng giữ gìn cẩn thận, ắt có thể giữ được, khỏi mất để đến nổi tay không. Người xin được quẻ này nên đề phòng hết sức cẩn thận mới được.
Ý quẻ nói rằng: Những sự cầu mưu của bạn tuy được thành đạt vui vẻ, nhưng cũng nên phòng khi quá vui lại sanh việc sầu gây ra những điều không hay, cần phải cẩn thận mới giữ được vui lành chung thủy, nếu không khó tránh chuyện phiền lòng, như lời quẻ thơ nói "hiện nay tuy được hợp chầu long ly, bỗng nhiên lại mất thực kỳ" vậy. Tuy nhiên như câu chót nói chưa đến đổi đáng ngại lắm.
Quẻ dạy: Việc thành, không khéo e mất. Cẩn thận, đắn đo trong mọi việc mới thành đạt hoàn toàn. Cầu tài, cầu danh được, nhưng phòng tiểu nhân. Đánh số tốt.

Con số linh ứng: 1, 10, 11, 21.