KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 112 - HỎA ĐỊA TẤN ĐỘNG HÀO TỨ

1. Quẻ Hỏa Địa Tấn trong Kinh Dịch

Hỏa Địa Tấn: Tiến dã. Hiển hiện. Đi hoặc tới, tiến tới gần, theo mực thường, lửa đã hiện trên đất, trưng bày. Long kiến trình tường chi tượng: tượng rồng hiện điềm lành.
Đã tráng thịnh thì tất nhiên phải tiến lên, cho nên sau quẻ Đại tráng tới quẻ Tấn [晉], Tấn có nghĩa là tiến [進] lên.

Quẻ Tấn thể hiện tình thế nguy hiểm đã hết, bắt đầu thời kỳ văn minh, sáng sủa, anh minh tiến bước lên vị trí cao hơn. Thời cơ thuận tiện đã đến, hành động tấn nên có người tài hướng với mình và biết lượng sức mình để tiến đâu thắng đó, tiến quá sức mình có thể dẫn tới thất bại.

Hình ảnh quẻ Hỏa Địa Tấn

Thoán từ: Tấn, khang hầu dụng tích mã phồn thứ, trú nhật tam tiếp.

Tiến lên, bậc hầu có tài trị nước được thưởng ngựa nhiều lần, ban ngày được tiếp tới ba lần.

Tượng quẻ: Ngoại quái Ly, nội quái Khôn nghĩa là mặt trời mọc lên trên mặt đất, mang đến những bước tiến mới tốt đẹp hơn.

Quẻ này có tượng mặt trời (ly) lên khỏi mặt đất (Khôn), càng lên cao càng sáng, tiến mạnh.
Lại có thể hiểu là người dưới có đức thuận (Khôn) dựa vào bậc trên có đức rất sáng suốt (☲); cho nên ví với một vị hầu có tài trị dân (Khang hầu) được vua tín nhiệm, thưởng (tích) ngựa nhiều lần, nội một ngày mà được vua tiếp tới ba lần.
Thoán truyện giảng thêm: quẻ này hào 5 có cái tượng một hào âm nhu tiến lên địa vị vua chúa: nhu tiên nhi thượng hành. Theo Chu Hi, như vậy là vì quẻ Tấn do quẻ Quán biến thành: hão quẻ Quán là âm, nhảy lên trên, thành 5 quẻ Tấn. Phan Bội châu hiểu khác: hào 5 vốn là hào dương giữa quẻ Càn, biến thành hào âm ở giữa ngoại quái Ly của quẻ Tấn. Theo tôi, cách hiểu của Chu Hi dễ chấp nhận hơn.
Đại tượng truyện khuyên người quân tử xem tượng quẻ Tấn này nên tự làm cho đức của mình càng ngày càng sáng như mặt trời hiện lên khỏi mặt đất rồi tiến mãi lên.

2. Quẻ Hỏa Địa Tấn động hào tứ theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

未展英雄志
馳驅不憚勞
敢將休咎蔔
西北奪前標.

Dịch âm:

Vị triển anh hùng chí
Trì khu bất đạn lao
Cảm tương hưu cữu bặc
Tây bắc đoạt tiền tiêu.

Dịch nghĩa:

Muốn tỏ chí anh hùng
Quyết tâm theo đến cùng
Thôi đừng xoay sở nữa
Tây bắc mới làm nên.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Tấn như thạch thử. Trinh lệ." (Lúc tiến quân chiến đấu, gan mà nhỏ như chuột sẽ có hung hiểm.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, có lao khổ công mới cao, hãy đi về hướng Tây Bắc đi, đó chính là nơi được danh lợi. Hiện thời vận của bạn chưa được hanh thông lắm, vẫn còn gặp nhiều trở ngại. Cầu danh, cầu lợi sắp đạt thành, nhưng cần có gan.
Tấn trùng nhỉ khôi phục đất nước, Tiểu bạch chủ việc kết minh. Có lao khổ mới có công cao, lúc đó trời mới giao cho trọng nhiệm. Hãy đi về phương Bắc đi, đó chính là nơi phát tích, thâu được công đầu đấy. Khi thành công mặc áo gấm về làng, quay lại nhìn mới cảm thấy sung sướng vui mừng, và biết được bản sắc của kẻ anh hùng. Người xin được quẻ này nên bắt chước theo sẽ thấy kết quả như nguyên.
Quẻ dạy rằng: Chí anh hùng chưa toại hãy nên quyết lòng làm tốt và không sợ gian lao, nhắm theo hướng tây bắc mà cầu, thì ắt sẽ thành đạt đó, nghĩa là hiện nay thời vận của bạn chưa đạt hanh thông lắm và vẫn vấp phải trở ngại.
Nhưng nếu bạn không sợ gian nan, quyết làm cho được thì nhắm hướng tây bắc mà cầu mưu, thì ắt thành công toại nguyện.
Quẻ dạy: Vận thời chưa thông càng cố gắng hơn và phải cầu hướng tây bắc thì đại công ắt thành. Cầu danh, cầu lợi sắp đạt. Đánh số hạp chút ích.

Con số linh ứng: 1, 2, 10, 11, 12, 20.