KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 110 - HỎA ĐỊA TẤN ĐỘNG HÀO NHỊ

1. Quẻ Hỏa Địa Tấn trong Kinh Dịch

Hỏa Địa Tấn: Tiến dã. Hiển hiện. Đi hoặc tới, tiến tới gần, theo mực thường, lửa đã hiện trên đất, trưng bày. Long kiến trình tường chi tượng: tượng rồng hiện điềm lành.
Đã tráng thịnh thì tất nhiên phải tiến lên, cho nên sau quẻ Đại tráng tới quẻ Tấn [晉], Tấn có nghĩa là tiến [進] lên.

Quẻ Tấn thể hiện tình thế nguy hiểm đã hết, bắt đầu thời kỳ văn minh, sáng sủa, anh minh tiến bước lên vị trí cao hơn. Thời cơ thuận tiện đã đến, hành động tấn nên có người tài hướng với mình và biết lượng sức mình để tiến đâu thắng đó, tiến quá sức mình có thể dẫn tới thất bại.

Hình ảnh quẻ Hỏa Địa Tấn

Thoán từ: Tấn, khang hầu dụng tích mã phồn thứ, trú nhật tam tiếp.

Tiến lên, bậc hầu có tài trị nước được thưởng ngựa nhiều lần, ban ngày được tiếp tới ba lần.

Tượng quẻ: Ngoại quái Ly, nội quái Khôn nghĩa là mặt trời mọc lên trên mặt đất, mang đến những bước tiến mới tốt đẹp hơn.

Quẻ này có tượng mặt trời (ly) lên khỏi mặt đất (Khôn), càng lên cao càng sáng, tiến mạnh.
Lại có thể hiểu là người dưới có đức thuận (Khôn) dựa vào bậc trên có đức rất sáng suốt (☲); cho nên ví với một vị hầu có tài trị dân (Khang hầu) được vua tín nhiệm, thưởng (tích) ngựa nhiều lần, nội một ngày mà được vua tiếp tới ba lần.
Thoán truyện giảng thêm: quẻ này hào 5 có cái tượng một hào âm nhu tiến lên địa vị vua chúa: nhu tiên nhi thượng hành. Theo Chu Hi, như vậy là vì quẻ Tấn do quẻ Quán biến thành: hão quẻ Quán là âm, nhảy lên trên, thành 5 quẻ Tấn. Phan Bội châu hiểu khác: hào 5 vốn là hào dương giữa quẻ Càn, biến thành hào âm ở giữa ngoại quái Ly của quẻ Tấn. Theo tôi, cách hiểu của Chu Hi dễ chấp nhận hơn.
Đại tượng truyện khuyên người quân tử xem tượng quẻ Tấn này nên tự làm cho đức của mình càng ngày càng sáng như mặt trời hiện lên khỏi mặt đất rồi tiến mãi lên.

2. Quẻ Hỏa Địa Tấn động hào nhị theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

夜夢被鼠驚
醒來不見人
終宵廢寢
直到天明.

Dịch âm:

Dạ mộng bị thử kinh
Tỉnh lai bất kiến nhân
Chung tiêu phế tẩm
Trực đáo thiên minh.

Dịch nghĩa:

Chuột quấy rầy tan giấc mộng
Tỉnh ra chẳng thấy có ai
Trằn trọc suốt đêm không ngủ được
Mong trời sáng để sang ngày mới.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Tấn như sầu như, trinh cát. Thụ nư giới phúc, vu kỳ vương mẫu." (Tấn công mãnh liệt, kẻ địch đầu hàng. Hào này cát tường. Được vương mẫu ban thưởng.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này chủ lo lắng về triền mien, nào là chuyện miệng tiếng thị phi, nào là chuyện quan tụng phiền hà, nào là chuyện người đi không có tin, ngào là chuyện giao dịch thất bại, thảy đều gây lo lắng kinh hoàng. Người được quẻ này phải hết sức đề phòng mới được, tâm ý phải vững vàng, đừng nghe lời người ta nói mà hỏng việc. Cầu tài, cầu việc còn chậm, cần nỗ lực nhiều.
Quẻ này chủ lo lắng triền miên nào là chuyện miệng tiếng gây ra liên tiếp, nào là chuyện quan nha không được thẳng thắn, nào là chuyện người đi không giữ chữ tín, nào là chuyện giao dịch thất bại, nào là điều Lục giáp bất an tất cả chỉ gây cho mình những điều lo lắng kinh hoàng, khiến đêm nằm thấy ác mộng. Người xin được quẻ này phải hết sức đề phòng mới có thể mong đở lo lắng trong muôn một.
Theo ý quẻ cho biết: Công việc cầu mưu của bạn, sẽ bị dở dang như lời thơ nói đêm khuya giấc mộng giựt mình không hưởng được giấc mộng lành trong đêm nay, nên đành phải thức đến trời sáng mà ý tình buồn rầu vẫn chưa thôi, đó là nói rằng: công việc nửa chừng thì bị hư hỏng và rồi cũng sẽ mất luôn dịp may.
Vậy thì những việc mưu cầu cần phải cẩn thận, vững vàng ý định, mà đừng nghe lời người ta nói dại ắt sẽ hỏng đó.
Quẻ dạy: Việc dở dang, nhẫn nại, buồn hơn vui. Hay hơn hết, là nên chờ đợi dịp khác. Vì thời vận chưa đến, cầu tài, cầu mưu còn chậm. Đánh số hạp chút ít.

Con số linh ứng: 1, 10, 11.