KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 113 - HỎA ĐỊA TẤN ĐỘNG HÀO NGŨ

1. Quẻ Hỏa Địa Tấn trong Kinh Dịch

Hỏa Địa Tấn: Tiến dã. Hiển hiện. Đi hoặc tới, tiến tới gần, theo mực thường, lửa đã hiện trên đất, trưng bày. Long kiến trình tường chi tượng: tượng rồng hiện điềm lành.
Đã tráng thịnh thì tất nhiên phải tiến lên, cho nên sau quẻ Đại tráng tới quẻ Tấn [晉], Tấn có nghĩa là tiến [進] lên.

Quẻ Tấn thể hiện tình thế nguy hiểm đã hết, bắt đầu thời kỳ văn minh, sáng sủa, anh minh tiến bước lên vị trí cao hơn. Thời cơ thuận tiện đã đến, hành động tấn nên có người tài hướng với mình và biết lượng sức mình để tiến đâu thắng đó, tiến quá sức mình có thể dẫn tới thất bại.

Hình ảnh quẻ Hỏa Địa Tấn

Thoán từ: Tấn, khang hầu dụng tích mã phồn thứ, trú nhật tam tiếp.

Tiến lên, bậc hầu có tài trị nước được thưởng ngựa nhiều lần, ban ngày được tiếp tới ba lần.

Tượng quẻ: Ngoại quái Ly, nội quái Khôn nghĩa là mặt trời mọc lên trên mặt đất, mang đến những bước tiến mới tốt đẹp hơn.

Quẻ này có tượng mặt trời (ly) lên khỏi mặt đất (Khôn), càng lên cao càng sáng, tiến mạnh.
Lại có thể hiểu là người dưới có đức thuận (Khôn) dựa vào bậc trên có đức rất sáng suốt (☲); cho nên ví với một vị hầu có tài trị dân (Khang hầu) được vua tín nhiệm, thưởng (tích) ngựa nhiều lần, nội một ngày mà được vua tiếp tới ba lần.
Thoán truyện giảng thêm: quẻ này hào 5 có cái tượng một hào âm nhu tiến lên địa vị vua chúa: nhu tiên nhi thượng hành. Theo Chu Hi, như vậy là vì quẻ Tấn do quẻ Quán biến thành: hão quẻ Quán là âm, nhảy lên trên, thành 5 quẻ Tấn. Phan Bội châu hiểu khác: hào 5 vốn là hào dương giữa quẻ Càn, biến thành hào âm ở giữa ngoại quái Ly của quẻ Tấn. Theo tôi, cách hiểu của Chu Hi dễ chấp nhận hơn.
Đại tượng truyện khuyên người quân tử xem tượng quẻ Tấn này nên tự làm cho đức của mình càng ngày càng sáng như mặt trời hiện lên khỏi mặt đất rồi tiến mãi lên.

2. Quẻ Hỏa Địa Tấn động hào ngũ theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

屙染沈沈
終日昏昏
雷門一震
體健身輕.

Dịch âm:

A nhiễm trầm trầm
Chung nhật hôn hôn
Lôi môn nhất chấn
Thể kiện thân khinh.

Dịch nghĩa:

Bệnh dịch lan tràn
Suốt ngày u ám
Cửa sấm một hướng Đông
Thân thể khỏe mạnh.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Hối vong. Thất đắc, vật tuất. Vãng, cát, vô bất lợi." (Khó khăn đã qua, vật gì mất có thể tìm lại được, chớ nên lo lắng. Tiên lên thì cát tường, không tiến lên thì bất lợi.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này có tượng trước thì lo rầu nhưng sau thì vui mừng. Người được quẻ này đang gặp thời vận bất ổn, cần chờ cho mưa tạnh gió tan, cắt sẽ gặp may. Cầu danh, cầu tài chưa đến đâu. Lợi về đi xa.
Quẻ này chỉ rõ hoàn cảnh của kẻ lâu ngày bị khốn quẩn ở cấp dưới. Lòng lúc nào cũng buồn bã âu sầu chẳng khác chi kẻ trầm kha túy sinh mộng tử. Bỗng giai tín vụt truyền tới tức thì hoạt động ráo riết ngay, chẳng khác chi gió thuận thuyền xuôi, buồm lái trẩy mau. Người xin được quẻ này trước thì lo nhưng sau mừng.
Theo quẻ cho biết hiện nay thời vận của bạn như người đau ốm trầm trọng, rên rỉ mê man cả ngày, mất thần khổ đau.
Nên việc cầu mưu chưa có một lối thoát khả dĩ thành đạt, mà phải chờ đợi một thời gian nữa mới được như lời thơ dạy "Chờ khi sấm sét khơi màu, rồi mới mau lành."
Quẻ dạy: Đang gặp thời vận bất ổn. Cần chờ đợi, cho mưa tạnh gió tan ắt sẽ gặp may. Cầu danh, cầu tài chưa đến đâu cả. Đánh số không hạp.

Con số linh ứng: 1, 3, 10, 13, 33.