KHỔNG MINH THẦN TOÁN QUẺ 339 - ĐỊA VI KHÔN ĐỘNG HÀO TAM

1. Quẻ Địa Vi Khôn trong Kinh Dịch

Địa Vi Khôn: Thuận dã. Nhu thuận. Thuận tòng, mềm dẻo, theo đường mà được lợi, hòa theo lẽ, chịu lấy. Nguyên Hanh Lợi Trinh chi tượng.

Quẻ Khôn và quẻ Càn đều có bốn đức tính giống nhau, nhưng lại đối nhau, thể "trinh" khác nhau. Kiền lấy chính bền làm trinh. Khôn thì mềm thuận là trinh. Quẻ này tượng trưng cho vị trung thần, hoặc người mẹ, vợ hiền, vui với đạo tam tòng tứ đức. Hoặc một bậc tài trí kiên cố phi thường, biết lấy nhẫn nại đối phó với mọi hiểm nguy.

Hình ảnh quẻ Địa Vi Khôn

Thoán từ: Khôn là nguyên hanh, lợi tẫn mã chi trinh. Quân tử hữu du vãng. Tiên mê, hậu đắc, chủ lợi. Đông Bắc táng bằng, Tây Nam đắc bằng, là an trinh, là cát.

Khôn có đức đầu tiên và lớn, hanh thông, thích đáng, đức chính và bền của con ngựa cái. Người quân tử có việc làm mà thủ xướng thì lầm, để người khác thủ xướng mà mình theo sau thì được. chỉ cốt lợi ích cho vạn vật. đi về phía tây nam thì được bạn, về phía đông bắc thì mất bạn. An lòng giữ đức bên vững, tốt.

Tượng quẻ: Tượng quẻ Khôn là vũ trụ đang thành hình đầy khí âm nhu thuận, nuôi dưỡng vạn vật.

Quẻ Càn gồm 6 hào dương, quẻ Khôn gồm 6 hào âm. Càn "tượng" trời thì không "tượng" đất. Càn cương kiện thì Khôn nhu thuận. Càn tạo ra vạn vật ở vô hình, thuộc phần khí; nhưng phải nhờ Khôn vạn vật mới hữu hình, mới sinh trưởng, cho nên công của Khôn cũng lớn như công của Càn; chỉ khác Khôn phải ở sau Càn, tùy theo Càn, bổ túc cho Càn; cho nên các đức nguyên, hanh, lợi, Khôn có đủ như Càn; chỉ riêng về đức trinh (chính và bền) thì Khôn hơi khác: tuy chính và bền nhưng phải thuận. Văn Vương dùng con ngựa cái để "tượng" Không: ngựa là giống mạnh mà ngựa cái có tính thuận theo ngựa đực.
Cũng vì Khôn có đức thuận, cho nên khởi xướng phải là Càn, Khôn chỉ tiếp tục công việc của Càn. Người quân tử nếu ở vào địa vị khôn, phải tùy thuộc người trên thì làm việc cũng đừng nên khởi xướng để khỏi lầm lẫn, chờ người ta khởi xướng rồi mới theo thì được việc, như vậy là có đức dày như đất, chở được muôn vật, lớn cũng không kém đức của trời (Càn): "Quân tử dĩ tự cường bất tức" là bài học rút ra từ quẻ Càn.
Chu công còn khuyên đi về phía Tây Nam vì trên Hậu thiên bát quái Khôn ở phía Tây nam (có học giả hiểu là phía Tây và phía Nam) thì được bạn (hoặc được tiền bạc, vì chữ "bằng" cò thể hiểu là bằng hữu, cũng có thể hiểu là bằng bối: bối là vỏ sò ngao xưa dùng làm tiền, 1 bằng là 2 hoặc 10 bối) nếu đi về phía Đông bắc thuộc dương thì mất bạn (hoặc tiền bạc).
Được quẻ này, nến theo những lời khuyên đó mà an lòng, giữ đức bền vững thì tốt.
Câu "Quân tử hữu du vãng, tiên mê hậu đắc" có người hiểu là: "Người quân tử có đi đâu thì trước lầm sau đúng", mà không giảng tại sao lại như vậy. Hiểu như chúng tôi ở trên thì có lý hơn, làm rõ cái đạo "thuận tòng thì tốt" của Khôn. Chữ "du" ở trong kinh Dịch thường dùng như chữ "sở"
Tác giả Văn Ngôn không giảng gì thêm chỉ tóm tắt lại: Đạo Khôn là thuận theo trời mà tiến hành không ngừng.

2. Quẻ Địa Vi Khôn động hào tam theo Khổng Minh luận giải

Nguyên văn:

兩女一夫
上下相祛
陰氣乘陽
用是耗虛.

Dịch âm:

Lưỡng nữ nhất phu
Thượng hạ tương khư
Âm khí thừa dương
Dụng thị hao hư.

Dịch nghĩa:

Hai gái lấy một chồng
Dưới trên đều đuổi đi
Khí âm lấn khí dương
Dùng nó bị hư hao.

Lời đoán quẻ:

Lời quẻ nói "Hàm Chương, khả trinh. Hoặc tòng vương sự, vô thành hữu chung." (Đánh bại nhà Thương, hào này có thể làm được việc đó. Như theo sự nghiệp của Vương, lúc đầu chẳng thành đạt gì nhưng về sau có kết cuộc.)
Theo ý thơ của Khổng Minh, quẻ này chủ về phú quý, ngheo hèn thảy cũng chỉ là một giấc mộng, chẳng có nghĩa lý gì, cho nên mọi lo lắng âu sầu, rốt cuộc cũng chỉ là tự chuốc khổ chứ có ích gì. Người được quẻ này dù thắng, dù bại cũng chẳng nên lo lắng bồn chồn mà cũng chẳng nên vui mừng hý hửng.
Quẻ này chủ lá rụng về cội. Mọi người già đều chết. Vậy thì phú quý, bần tiện thảy chỉ là một giấc mộng, chẳng có nghĩa lý gì, cho nên lo lắng âu sầu, rút cục chỉ chuốc lấy khổ chứ có ích gì. Vừa chân vừa áo, đó là bí thuật của tiên gia. Người xin được quẻ này chẳng nên lo lắng bồn chồn mà cũng chớ nên hí hửng hớn hở lắm.
Tâm sự âu sầu chưa dứt, ý nói thời vận của bạn chưa hanh thông. Xuân hoa tuy đẹp mà lại gặp bảo, không còn sắc hương, vậy còn gì tốt đẹp nữa. Do đó, ý quẻ mách bạn rằng những việc cầu mưu, hãy nên ngừng lại trong lúc này là hay nhứt, nếu còn cố tiến tới, sẽ hao công, phí sức, mà không có gì tốt đẹp cả.
Vận bi, phải chờ đợi. Dù có tính toán, cũng vô bổ. Đánh số dỡ.

Con số linh ứng: 3, 8, 33, 38, 83.